Mikro İhracat Modeli

Mikro ihracatın geleneksel ihracattan farkı nedir?

Yurt dışına satış yapmak artık sadece büyük firmaların ayrıcalığı değil. Evinde sabun yapan, ev tekstili diken, 3D yazıcıyla ürün geliştiren biri bile, mikro ihracat modeliyle sınırları aşabiliyor. Yüksek gümrük masrafı, klasik beyannameler ve ihracat limiti gibi engeller ortadan kalkarken, ETGB sistemiyle işlemler dijitalleşiyor. Bu sade yapı, hem düşük hacimli gönderiler hem de e-ihracat platformlarıyla entegre çalışan bireysel satıcılar için devrim niteliğinde.

Mikro ihracatın büyüme potansiyeli ve Türkiye için önemi

Mikro ihracat, KOBİ’lerin ve bireysel üreticilerin dış pazara erişimini kolaylaştırarak ihracat tabanını genişletiyor. Özellikle e-ticaret altyapılarına entegre edilen mikro ihracat teşvikleri ve vergi muafiyetleri, döviz kazancını erişilebilir kılıyor. Türkiye’nin genç üretici profili, dijitalde doğan markalar ve niş ürün gruplarıyla bu modele hızla uyum sağlıyor. Böylece yalnızca bireysel gelir değil, ülke ekonomisi için de sürdürülebilir bir büyüme kanalı hâline geliyor.

Mikro İhracat Hakkında Bilmeniz Gerekenler

1. Mikro ihracat nedir, kimler yapabilir?

Mikro ihracat, düşük hacimli ürünlerin yurt dışına gümrük beyannamesi açmadan ve KDV’siz satış avantajıyla gönderilebildiği bir ihracat modelidir. ETGB (elektronik ticaret gümrük beyannamesi) sistemi üzerinden yürütülür. Klasik ihracata kıyasla daha az belge, daha düşük maliyet ve daha hızlı işlem süresi sunar. En fazla 300 kg ve 15.000 Euro sınırına kadar yapılan gönderiler bu kapsama girer. Bu limit, resmi olarak belirlenen mikro ihracat sınırıdır.

Eğer ihracat masrafları ve sürecin detaylı yapısı sizi endişelendiriyor ise, mikro ihracat aradığınız çözüm olabilir. Bu modeli, şirketleşmiş her bireysel girişimci, mikro işletme, butik üretici veya e-ticaret yapan KOBİ rahatlıkla kullanabilir.

Hazır sözü açılmışken, şu soruya çok sık denk geliyorum: Mikro ihracat için şirket kurmak gerekir mi?

Kesinlikle evet! Mikro ihracatın ilk şartı, fatura kesebilen bir vergi mükellefi olmaktır. Yani bir kadın girişimci el yapımı sabunlarını, bir tasarımcı kendi ürettiği çantaları veya bir atölye özel baskılı tişörtlerini rahatlıkla yurt dışına satabilir. Ancak en azından bir şahıs firması olmalıdır.

Buna rağmen mikro ihracat süreci düşündüğünüz kadar zor değil, çünkü ETGB ile tüm işlemler dijitalleşmiş durumda.

2. Mikro ihracat ile klasik ihracat arasındaki farklar nelerdir?

Mikro ihracat ile klasik ihracat arasındaki temel farklar; prosedür, maliyet, belge yükü ve operasyon ölçeğidir. Klasik ihracatta gümrük müşavirliği, detaylı beyanname, kambiyo bildirimi, banka süreci gibi pek çok aşama gerekirken; mikro ihracatta yalnızca ETGB (elektronik ticaret gümrük beyannamesi) üzerinden işlem yapılır. Mikro ihracat gönderilerinde gümrük müşaviri şartı yoktur, noter tasdikli evrak gerekmez ve işlem süresi dakikalarla sınırlıdır.

Mikro ihracat 15.000 Euro ve 300 kg sınırına kadar olan gönderiler için geçerlidir. KDV istisnası gibi avantajlar sunmasına rağmen, genellikle hizmet ihracatı kapsamına girmez ve sadece fiziki ürün gönderimleri için uygulanabilir. Yani, E-ihracat tüm çevrim içi satışları kapsarken, mikro ihracat fiziki çıkışa odaklıdır.

Klasik ihracat, büyük hacimli, sürekli ticaret yapan firmalar için uygunken; mikro ihracat, bireysel girişimciler ve KOBİ’ler için düşük riskli, hızlı geri dönüş sağlayan bir modeldir.

🔍 Örnek: Bursa’da yaşayan Ayşe Hanım, evde yaptığı lavanta sabunlarını e-ihracat platformları üzerinden Almanya’ya göndermeye başladı. İlk ay yalnızca 5 sipariş aldı ama 3. ayında İngiltere, Hollanda ve Avusturya’dan da sipariş almaya başladı. Ayda ortalama 45.000 TL net gelir elde ediyor.

3. Mikro ihracat yapmak için hangi belgeler gerekir?

Mikro ihracat yapmak için gereken belgeler klasik ihracata göre oldukça basittir. Gönderici tarafın vergi mükellefi olması yeterlidir; şahıs şirketi, limited veya anonim şirket olabilir. İşlemler, ETGB (elektronik ticaret gümrük beyannamesi) üzerinden yürütülür ve bu beyan, yetkili kargo firması tarafından sistem üzerinden otomatik olarak oluşturulur. Beyan için ayrıca gümrük müşaviri tutmaya gerek yoktur.

Mikro ihracat için gereken belgeler şunlardır:

• E-arşiv fatura (malın cinsi, birimi, alıcı bilgisi yer almalı)
• İrsaliye veya koli içeriği listesi
• Kimlik ya da vergi levhası bilgisi (sistemde kayıtlı olmalı)
• Ürün menşeine dair bilgi (zorunlu değil ama önerilir)

Faturanın mutlaka yurt dışındaki bir alıcı adına kesilmesi gerekir. Ayrıca e-fatura sistemine kayıtlı olmak, süreci hem hızlandırır hem yasal güvence sağlar.

4. ETGB (elektronik ticaret gümrük beyannamesi) nedir, nasıl düzenlenir?

ETGB, yani elektronik ticaret gümrük beyannamesi, mikro ihracat kapsamındaki gönderilerin gümrük işlemlerini dijital ortamda ve klasik beyannamesiz olarak gerçekleştirmeyi sağlayan resmi bir gümrük bildirimidir. 300 kg ve 15.000 Euro sınırını aşmayan fiziki ürün gönderilerinde kullanılır ve yalnızca bu yetkiye sahip kargo firmaları (PTT, UPS, DHL, FedEx, TNT vb.) tarafından düzenlenebilir.

Gönderici, e-arşiv faturayı hazırlayıp kargo firmasına iletir; firma bu bilgileri sistemine girerek ETGB’yi oluşturur ve Gümrük Bakanlığı’nın sistemine otomatik olarak gönderir. Gönderim sonrası beyannamenin bir örneği, alıcıya ve göndericiye PDF formatında sunulur. ETGB çıktısı, KDV iadesi ve ihracat teşviklerinden yararlanmak için resmi kanıt niteliğindedir.

Özetlemek gerekirse, ETGB düzenleme süreci 4 adımda gerçekleşir:

1. E-arşiv fatura hazırlanır
2. Kargo firması fatura bilgilerini sisteme girer
3. ETGB otomatik oluşturulur
4. Belge çıktı olarak e-postayla paylaşılır

5. Mikro ihracatta KDV istisnası nasıl uygulanır?

Mikro ihracat kapsamında yapılan ürün satışlarında, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11. maddesi gereğince KDV istisnası uygulanır. Yani yurt dışına gönderilen ürünler için fatura düzenlenirken KDV oranı %0 olarak yazılır. Bu hak, yalnızca vergi mükellefi olan işletmelere ve şahıs şirketlerine tanınır.

KDV istisnasından yararlanabilmek için ihracatın ETGB belgesiyle belgelenmiş olması gerekir. Beyanname, kargo firması tarafından düzenlendikten sonra çıktı alınır ve ilgili ihracat faturasıyla birlikte muhasebe kayıtlarına işlenir. Mikro ihracatın sağladığı en önemli vergi avantajlarından biri olan KDV istisnası bu yolla kullanılır.

KDV istisnasının uygulanma süreci aşağıdaki gibi adım adım ilerler:

*KDV istisnası uygulandıktan sonra, isteyen işletmeler KDV iadesi talebinde de bulunabilir; bu durumda ETGB, fatura ve ödeme belgeleri ile birlikte vergi dairesine başvuru yapılmalıdır.

6. Mikro ihracatta kargo süreci nasıl işler ve hangi firmalarla yapılır?

Mikro ihracat kargo süreci, gönderici firmanın e-arşiv fatura oluşturmasıyla başlar. Bu fatura, yetkili bir ETGB düzenleme yetkisine sahip kargo firması (PTT, UPS, DHL, FedEx, TNT vb.) ile paylaşılır. Kargo firması, bu bilgilerle elektronik ticaret gümrük beyannamesini hazırlar ve gönderiyi gümrük sistemine bildirir. Her şey dijital olarak yürütüldüğü için gümrük müşavirine ihtiyaç yoktur.

Gönderi, ETGB sistemine düştükten sonra çıkış gümrüğüne sevk edilir. Burada fiziki kontrol genellikle yapılmaz; ancak taşıyıcı firma ürünleri topluca sunar. Teslim sonrası ETGB çıktısı dijital ortamda paylaşılır. Bu belge, KDV istisnası ve ihracat beyannamesi yerine geçer. Taşıyıcı seçerken ETGB hizmet kalitesi, hız, maliyet ve hedef ülkeye göre uzmanlaşma dikkate alınmalıdır.

7. Hangi ürünler mikro ihracata uygundur, hangi ürünler yasaktır?

Mikro ihracat kapsamında yurt dışına gönderilebilecek ürünler, genel olarak ticarete konu olabilen ve gümrükten geçebilen fiziki ürünlerdir. El yapımı ürünler, tekstil, aksesuar, takı, küçük elektronikler, kozmetik ürünleri ve bazı doğal ürünler bu kapsama girer.

Sürüncemede Kalmış Bir Konu: Gıda takviyesi ve ilaç türevleri

Gıda takviyesi, ilaç benzeri ürünler ve tüketici sağlığıyla ilgili ürün grupları, çoğu zaman mikro ihracat kapsamı dışında değerlendirilir. Kağıt üzerinde gönderilebilir gibilerdir, ancak iş pratiğe döküldüğü zaman iş değişir. Gri bölgede kalmış bir konudur bu…

Burada esas mesele, ürünün karşı ülkeye kabul edilip edilmeyeceğidir. Gıda takviyeleri, ilaç ve bu gibi ürünler, neredeyse tüm ülkelerde “özel denetime tabi” kategorisindedir. Yani siz gönderseniz bile hedef ülkenin gümrüğü, paketinizi çok çeşitli nedenlerle durdurabilir, geri gönderebilir veya imha edebilir. Öncesinde çok kapsamlı araştırma yapmalısınız. İlla ki bu tür ürünler ihraç edecekseniz de, mutlaka profesyonel danışmanlık almanızı tavsiye ederim.

Mikro ihracat kapsamında gönderilmesi kesinlikle yasak olan ürünler ise şunlardır:

• Patlayıcı, yanıcı, zehirli kimyasallar
• Canlı hayvan ve bitki (biyolojik risk taşıyanlar)
• Kaçak, sahte, fikrî mülkiyet ihlali taşıyan ürünler
• Yurtiçi satışı dahi yasak olan ilaç, silah, tütün gibi ürünler

Ayrıca bazı ürün grupları için ithalatçı ülkede gümrük reddi yaşanabileceğinden, GTIP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) kodu ve hedef ülke regülasyonu mutlaka kontrol edilmelidir.

ℹ️ Not: Gönderilecek ürünün GTIP kodunu öğrenmek için Ticaret Bakanlığı’nın GTİP Sorgulama Aracı kullanılabilir. Ayrıca hedef ülkenin ithalat yasakları için ilgili büyükelçilikten ya da ithalatçıdan bilgi alınmalıdır.

8. Mikro ihracat için en iyi e-ihracat platformları hangileridir?

Mikro ihracat yapmak isteyen girişimciler için en yaygın kullanılan e-ihracat platformları; Amazon, Etsy, eBay, Shopify ve Trendyol Go Global gibi yerli–yabancı pazar yerleridir.

Ürün tipine ve hedef pazara göre platform seçimi stratejik önem taşır: El yapımı ve butik ürünler için Etsy, teknoloji ve yüksek talep ürünleri için Amazon, niş koleksiyonlar için ise eBay daha uygundur. Shopify ise kendi markasını kurmak isteyen girişimciler için bağımsız mağaza imkânı sunar.

📊 Mikro İhracat Platform Seçim Tablosu

Türkiye merkezli ihracatçılar için devlet destekli açılımlar sunan Trendyol Go Global, Hepsiburada Export ve TurkishExporter gibi yerli platformlar da ciddi potansiyel taşır. Platform seçiminde dikkat edilmesi gereken başlıca unsurlar; hedef ülke kullanıcı yoğunluğu, komisyon oranları, lojistik entegrasyonu, ödeme altyapısı ve destek hizmetlerinin kalitesidir.

Not: Reklam değildir.

9. Türkiye’den yurt dışına dropshipping yapılabilir mi, mikro ihracat sayılır mı?

Dropshipping modeli, ürünün satıcı tarafından fiziksel olarak stoklanmadan doğrudan tedarikçiden alıcıya gönderildiği bir stoksuz satış sistemidir.

Türkiye’den yurt dışına yapılan dropshipping işlemleri mümkündür; ancak bu tür işlemler fiziksel ürün doğrudan Türkiye’den çıkmıyorsa, teknik olarak mikro ihracat sayılmaz. Sayılabilmesi için ETGB belgesi düzenlenmeli ve ürün Türkiye sınırları içerisinden fiziksel olarak çıkış yapmalıdır.

Ancak Türkiye merkezli bir üretici ya da tedarikçi adına faturalandırılarak yurt dışına doğrudan gönderim yapılırsa (örneğin kendi stoklu gönderimle), bu durumda hem dropshipping yapılabilir hem de mikro ihracat kapsamına girer. Bu ayrım; hem vergi uygulamaları hem de KDV istisnası açısından belirleyicidir. Dolayısıyla dropshipping modeli ile birleştirilebilir, ancak bu durumun yapısal olarak “Türkiye’den gönderim” içermesi gerekir.

10. Mikro ihracat teşvikleri ve devlet destekleri nelerdir?

Mikro ihracat yapan girişimciler ve KOBİ’ler için Türkiye’de çeşitli devlet destekleri mevcuttur. Bu destekler, T.C. Ticaret Bakanlığı ve KOSGEB başta olmak üzere farklı kurumlar aracılığıyla sağlanır. Özellikle ilk kez yurt dışına satış yapan firmaların markalaşma, dijitalleşme ve pazar araştırması süreçlerini kolaylaştırmaya yöneliktir.

Bazı mikro ihracat teşvikleri şunlardır:

• E-ihracat Konsorsiyumu Desteği: E-ihracat platformlarında üyelik, mağaza açma, komisyon giderleri için destek (Ticaret Bakanlığı)
• Pazara Giriş Belgeleri Desteği: CE, FDA, ISO gibi belgelerin temini için destek
• Dijital Pazarlama Desteği: Arama motoru reklamları, sosyal medya kampanyaları için yıllık destek
• Yurt Dışı Marka Tescil Desteği: Markanın hedef pazarda korunması için gider desteği
• KOSGEB Mikro ve Küçük İşletme Hızlı Destek Programı: Üretici mikro işletmelere ihracat odaklı finansman desteği
• TURQUALITY ve Marka Programı: Gelişmiş markalar için uzun vadeli ve yüksek bütçeli ihracat destekleri

Her destek programının başvuru şartı, üst limitleri ve hedef pazara göre değişen kriterleri bulunmaktadır. Başvurular genellikle dijital sistemler üzerinden alınmakta ve ihracatın belgelenmesi (ETGB, fatura, ödeme vb.) zorunludur.

11. Mikro ihracat yapanlar ne kadar kazanabilir, örnek hesaplama nasıl yapılır?

Mikro ihracat yapan girişimciler, ürünün birim kârı, hedef ülke fiyat seviyesi, kargo maliyeti ve döviz kuru avantajına bağlı olarak gelir elde eder. Net kazanç; satış fiyatı ile tedarik–paketleme–lojistik–komisyon giderleri çıkarılarak hesaplanır. Ortalama olarak mikro ölçekte satış yapan bir girişimci, doğru fiyatlama ve düşük operasyon maliyetiyle ürün başına %25–%50 arasında net kâr marjı yakalayabilir.

💰 Örnek Hesaplama:

• Ürün üretim maliyeti: 80 TL
• Satış fiyatı (Etsy): 25 $ ≈ 800 TL
• Kargo gideri: 250 TL
• Komisyon + paketleme: 220 TL
• Toplam Maliyet: 550 TL
• Net kazanç: 250 TL (%31,25)

Not: Bu hesaplama, döviz kuru ve platform giderlerine göre değişiklik gösterebilir.

Unutmayın ki kâr marjı, ürün türüne, ülkeye ve gönderim yoğunluğuna göre değişir. Mikro ihracatta düzenli kazanç için stok–fiyat–lojistik üçgeni dikkatle yönetilmelidir.

12. Mikro ihracatta sık yapılan hatalar ve dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Yapılan en yaygın hataların başında, fatura bilgileri ile ETGB kaydının uyuşmaması gelir. Bu durum, KDV istisnası veya teşvik başvurularında belge reddine yol açabilir. Bir diğer yaygın hata, gönderilecek ürünün hedef ülkedeki yasal durumu araştırılmadan sevk edilmesidir. Örneğin bazı ülkelerde gıda takviyesi, kozmetik veya tekstil ürünleri için ithalat sınırlamaları bulunabilir.

Dikkat edilmesi gereken başlıca noktalar şunlardır:

• Fatura mutlaka ihracat kurallarına uygun, yurt dışı alıcıya kesilmiş olmalıdır
• GTIP kodu doğru tanımlanmalı ve ithalatçı ülke regülasyonları kontrol edilmelidir
• ETGB çıktısı dijital olarak arşivlenmeli, muhasebe kaydına entegre edilmelidir
• Kargo firması seçiminde ETGB deneyimi ve hedef ülke uzmanlığı dikkate alınmalıdır
• İade ve şikâyet süreçleri için lojistik takip mekanizması oluşturulmalıdır

Mikro ihracat süreci kolaylaştırılmış olsa da, vergi, gümrük ve müşteri yönetimi gibi profesyonel düzeyde dikkat gerektirir. Uzun vadede sorun yaşamamak için süreç dijital olarak izlenmeli ve belgeler eksiksiz tutulmalıdır.

Sonuç olarak bu ihracat modeli, aslında düşündüğünüz kadar teknik değil. Doğru bilgiye sahip olduğunuzda, dünya pazarı evinizin içinden yönetilebilir hâle gelir.

Unutmayın, mikro ihracat yapmak için büyük sermayeye değil; doğru yönlendirmeye, dijital belge hazırlama disiplinine ve ürününüze güvene ihtiyacınız var. Başlamak için beklemenize gerek yok—ilk adım, doğru bilgiyi bulmaktı. Şu anda tam oradasınız.